System DALI - jak sterować oświetleniem LED

System Dali – co to jest?

Wraz z postępem technologii i wciąż rosnącym zapotrzebowaniem na innowacyjne rozwiązania pojawił się na rynku system sterowania oświetleniem DALI. Nazwa systemu Digital Adressable Lighting Interface wiąże się bezpośrednio z zasadą jego działania. Protokół programowania DALI pozwala elementom instalacji składającym się z opraw oświetleniowych DALI oraz systemowi sterującemu DALI na cyfrową komunikację pomiędzy sobą. Zatem technologia systemu DALI opiera się w głównej mierze na cyfrowym sygnale, którego nadawanie jest skierowane pod konkretne adresy w tym grupy opraw oświetleniowych DALI. Funkcja sterowania należy do urządzenia peryferyjnego lub komputera.

Sterowanie oświetleniem w systemie DALI – czym zawdzięcza sobie taką popularność?

Schemat sterowania oświetleniem DALI został stworzony jako nowocześniejsza alternatywa dla sterowania analogowego – pozwala na częściową eliminację problemów związanych z wykorzystywaniem sterowania analogowego. Bezawaryjność oraz wygoda stosowania czyni te system najpopularniejszym wśród czołowych firm produkujących inteligentne systemy oświetleniowe.

System DALI wciąż poszerza spektrum swoich działań oraz proponuje nowsze, skierowane zarówno dla indywidualnych użytkowników rozwiązania – to wszystko za zasługą DiiA – Digital Illumination Interface Alliance, którego założycielem są pionierzy na rynku oświetleniowym. Obecnie ponad 200 firm wchodzi w skład Dali Alliance – Nasza firma prężnie współpracuje z ich przedstawicielami, w naszych projektach wykorzystujemy zarówno wiedzę dotyczącą programowania DALI jak i oprawy oświetleniowe DALI tak, by sprostać oczekiwaniom klienta detalicznego jak i komercyjnego.

Sterowanie DALI zasada działania?

Programowanie systemu DALI umożliwia kontrolę nad maksymalną liczbą 64 opraw oświetleniowych DALI lub 16 grup opraw będących w trybie transmisji. Dzieje się tak poprzez zastosowanie sześciobitowego systemu adresowania. Interfejs DALI zapewnia pełną dowolność w grupowaniu poszczególnych punktów. To z kolei daje swobodę do jak najbardziej precyzyjnego systemu dostosowanego pod oczekiwania użytkowników oraz dobranego pod specyfikę wnętrza.

Schemat system DALI

Pozornie skomplikowany system inteligentnego sterowania oświetleniem DALI charakteryzuje się prostym połączeniem. Całość schematu oświetlenia DALI opiera się na dwużyłowym okablowaniu połączenia. Sposób podłączenia do urządzenia nie jest problematyczny i najczęściej jest opisany na samej oprawie w czytelny oraz dokładny sposób. W sytuacji gdy chodzi o kolejność połączeń urządzeń DALI system ten oferuje użytkownikowi pełną dowolność. Istotną kwestią jest wpięcie do magistrali DALI, która z kolei jest podłączona do sterownika DALI.

Wynika to z faktu, że magistrala DALI jest magistralą dwukierunkową – dokładniej mówiąc jest to magistrala HALF DUPLEX – dane mogą przepływać w dwóch kierunkach, jednakże jednocześnie tylko w jedną stronę. To właśnie z tego powodu kolejność podłączenia urządzeń nie odgrywa tak znaczącej roli. Dane są transmitowane dwustronnie, bezpośrednio od i do urządzenia sterującego DALI. W zgodzie z odebranymi komunikatami wysyła on w sposób zwrotny zaprogramowane uprzednio informacje. To sprawia, że schemat połączeń DALI nie jest skomplikowany. Samo połączenie DALI w skrócie opiera się na wpięciu wszystkich dedykowanych do tego systemu urządzeń do dwużyłowej magistrali. Szczególnie, że w przypadku zastosowania inteligentnego oświetlenia DALI biegunowość przewodów nie odgrywa znaczącej roli.

System DALI okablowanie

Działanie systemu DALI opiera się w głównej mierze na okablowaniu, które łączy całość systemu w jeden organizm. Dzieje się tak dlatego, że jeden, ten sam przewód odpowiada zarówno za przesył danych jak i za zasilanie całego systemu. Przy tworzeniu magistrala systemu DALI sprawdzi się tu przewód dwużyłowy. W przeciwieństwie do podatnych na wszelkie zakłócenia systemów analogowych – przy programowaniu DALI można użyć jednego, tego samego przewodu co główny przewód zasilający.

Również z tego powodu często ma swoje zastosowanie przewód pięciożyłowy – wtedy ma on zastosowanie zarówno jako główne źródło zasilania jak i magistrala systemu DALI. Z całą pewnością ułatwia to stworzenie całości systemu i bezsprzecznie usprawnia proces rozprowadzania przewodów w miejscu instalacji lub na inwestycji. Sama możliwość zastosowania pięciożyłowego przewodu wynika z faktu, że DALI system jest systemem opierającym się głównie na sygnale cyfrowym – odpornym na wszelkie zakłócenia więc jest bez obaw montowany równolegle z tymi przewodami, którymi również zasilana jest oprawa DALI.

Interfejs DALI – o co chodzi?

Interfejs DALI to pojęcie bardzo często przewijające się w temacie inteligentnego oświetlenia DALI. Aby obrazowo wytłumaczyć to pojęcie należy odnieść się do kilku bardzo istotnych rzeczy, dzieje się tak dlatego, że definicja interfejsu DALI obejmuje infrastrukturę sterującą, tj. samo oprogramowanie dedykowane dla sterowania oświetleniem oraz infrastrukturę łączącą. W rozumieniu połączeniowym za interfejs DALI należałoby przyjąć ogół okablowania i bezprzewodowe konwertery sygnału cyfrowego, np. Bluetooth.

W sytuacji gdy mówimy o standardowym podłączeniu przewodowym zazwyczaj nie występuje dedykowane gniazdo interfejsu DALI – jako, że stanowią je dwużyłowe przewody za gniazdo służą klasyczne zaciski.

W rozumieniu interfejsu za pośrednictwem którego odbywa się sterowanie ręczne oraz programowanie systemu DALI uważa się aplikację instalowaną na komputerze, telefonie lub tablecie. Wygląd interfejsu jest zatem zależny od danej aplikacji, co uniemożliwia jego jednoznaczne określenie.

DALI jako system sterowania oświetleniem

Definicja systemu DALI jako technologii służącej do sterowania oświetleniem jest już znana i klarowna. Nasuwa się więc pytanie – w jaki sposób odbywa się sterowanie oświetleniem za pomocą tego właśnie systemu. Odpowiedź jest prosta – inteligentne oświetlenie może odbywać się na trzy sposoby.

Pierwszy z nich obejmuje sterowanie indywidualnymi adresami, drugi sterowanie grupami adresów natomiast trzeci – to szeroko zakrojona transmisja.

W przypadku sterowania pojedynczymi adresami w celu rozświetlenia wszystkich paneli należy kolejno wysterować każdy z nich do 100% ich mocy. To działanie jest przydatne w niektórych przypadkach, ponieważ najczęściej podlegają one grupowaniu.

Dla przykładu – cztery oprawy znajdujące się nad biurkiem grupuje się w jedną strefę, natomiast piąty panel – pełniący rolę podświetlającą – przegrupować na strefę drugą. Wtedy, w zależności od zapotrzebowania można wybrać jedną z dwóch regulacji, natomiast transmisja wysyła komendę pod wszystkie adresy – niezależnie od grup. Dzięki temu rozjaśnienie wszystkich opraw na raz jest możliwe.

Jak odbywa się ściemnianie DALI?

Warto wspomnieć również o ściemnianiu DALI. W przypadku sterowania DALI proces ściemniania oparty jest o zakres numeryczny od 0 – 254, gdzie 255 odpowiedzialne jest za zatrzymanie obecnego poziomu świecenia. W tym zakresie podane numery odpowiadają za określoną wartość ściemniania / rozjaśniania :

0 – oznacza oprawę wyłączoną,

1 – oprawa jest rozjaśniona na 0,01% swojej jasności

254 – oprawa ustawiona na maksymalną wartość świecenia.

Poszczególne etapy oparte są na kształcie logarytmicznym. Jest to bardzo istotne z uwagi na to, że taka charakterystyka ściemniania DALI jest najbardziej odpowiednia do rejestracji poprzez ludzkie oko. Oczywiście protokół DALI to nie tylko ściemnianie – jest to również kontrola nad oświetleniem i inne, wymienione w tym artykule komendy, m. in. automatyzacja pracy lub kontrola RGB. Najbardziej popularną komendą jest jednak funkcja ściemniania – zaraz za włącz/wyłącz.

Technologia systemu DALI – podsumowanie

Przechodząc do podsumowania charakteryzującego system inteligentnego sterowania światłem DALI nasuwa się pytanie – dlaczego warto zainwestować w ten system? Odpowiedź również jest bardzo prosta i nasuwa się od razu po przeczytaniu tego tekstu – ta inwestycja zwróci się z „prędkością światła”, bowiem sterowanie DALI umożliwia oszczędzanie energii elektrycznej. Dobrym przykładem jest tu wykorzystanie tej technologii na rynku przemysłowym, w blokach mieszkalnych, dużych obiektach jak magazyny czy parkingi podziemne. Za pomocą wykorzystania w oświetleniu LED czujników ruchu oraz czujników obecności aktywność lamp może być jedynie wtedy, gdy ktoś przebywa w danej alejce. To niweluje zbędny pobór energii elektrycznej potrzebnej do oświetlenia obszarów, z których nikt w danym momencie nie korzysta. To generuje dodatkowe oszczędności.

Drugim, niemniej ważnym kryterium opisującym ten system jest wygoda jego użytkowania. Jako przykład posłuży sala konferencyjna wyposażona w rzutnik, gdzie zamontowane są panele LED DALI 60×60. W przypadku rozmów owe panele mogą być rozświetlone na 100% mocy. Podczas prezentacji z rzutnika system DALI ściemni lampy w ten sposób, by obraz z rzutnika był bardziej widoczny i wyraźny. Co w sytuacji gdy uczestnicy spotkania będą potrzebować zrobić notatki? Dzięki podziałowi opraw znajdujących się w pomieszczeniu na grupy powstaje możliwość rozdzielenia paneli LED DALI będących nad biurkiem i tych, które mogą niekorzystnie wpłynąć na obraz z rzutnika. To pozwoli na rozjaśnienie tego obszaru, podczas gdy oprawy będące w bliskiej odległości rzutnika pozostaną ściemnione.

Powyższe zalety wraz z prostotą instalacji i programowania DALI sprawiają, że system DALI jest idealnym rozwiązaniem dla osób poszukujących nowoczesnych i ekonomicznych systemów oświetleniowych dopasowanych pod indywidualne preferencje użytkowników oraz miejsc, w których ta technologia zostanie zastosowana.